Wil jij meepraten over internationalisering van het Nederlandse Hoger Onderwijs? Vind je dat studie in het buitenland toegankelijk moet zijn voor een selecte groep mensen of juist elke Nederlandse student? Denk nu mee aan de hand van specifieke vraagstukken en beslis mee op basis van jouw ervaringen en kennis. Gemiddeld zul je elke maand een of meerdere stellingen of vragen voorgelegd krijgen. De bevindingen worden elke keer gecommuniceerd naar Den Haag aan relevante partijen. Lijkt je het leuk om constructief mee te denken, geef je op via belangenbehartiging@wereldwijdestudenten.nl met een kleine motivatie.
Iedere nieuwsbrief spreken vier NWS-leden zich uit over een stelling of vraagstuk aangaande internationalisering of het hoger onderwijs dat op dat moment in de actualiteit is. Deze eerste maal een panel over de – inmiddels ingetrokken – langstudeermaatregel van het kabinet Rutte.
Eens, student uit Wenen:
“Ondanks dat de langstudeerboete inmiddels van de baan is, is het interessant stil te staan bij de gevolgen die de maatregel gehad zou kunnen hebben. In de berichtgeving over het onderwerp werd de ‘Halbeheffing’ vrijwel uniform afgedaan als een onrechtvaardige maatregel, die puur als extra melkkoe voor het dichten van het overheidstekort moest dienen. Gezien het schrappen van de maatregel is dit beeld blijkbaar met succes tot het einde toe in stand gebleven. Ik denk echter dat de langstudeerboete bij uitstek een voorbeeld is van een maatregel die naast bij te dragen aan het gezond maken van de overheidsfinanciën ook verdere positieve effecten zou kunnen hebben gehad. Natuurlijk zijn er problemen bij de precieze implementatie in de vorm die de boete had: deeltijdstudenten zouden erdoor worden benadeeld, en mensen die een tweede studie wilden volgen worden in de vingers gesneden. Feit is echter dat we als samenleving in enorme geldnood zitten. Mag er dan van studenten verwacht worden om bij bovengemiddelde studiedrang – bijv. het volgen van een tweede studie – extra te betalen? Het antwoord daarop lijkt me ja. Studeren is immers een investering in jezelf. Of we het leuk vinden in Nederland of niet, de veranderingen in de structuur van de wereldeconomie dwingen ons tot een meer economische benadering van hoger onderwijs, die druk uitoefent niet zozeer op de onderwerpen van studie maar ook op hoe lang men studeert. Doel moet zijn dezelfde kennis op te doen in minder tijd. Als dit met succes gebeurt, kunnen principes als ‘volksverheffing’ en de brede toegang tot hoger onderwijs gewaarborgd blijven, terwijl de efficiëntie verbetert. De langstudeerboete vervult in principe deze beide doelen – het geeft de ‘vertraagde’ student (een bij uitstek Nederlands begrip) een financiële schop onder de kont zonder daarbij de toegang tot hogeschool of universiteit kleiner te maken. Het is jammer dat de boete niet is ingevoerd.”
Oneens, student uit Londen:
“De langstudeerboete leekt tot één oktober heel studerend Nederland in zijn greep. En terecht natuurlijk, €3000 meer collegegeld betalen per jaar is niet niets, zeker als je pas eind 2010 wist dat dit vanaf dit jaar het geval zou kunnen zijn. Maar waar is dit nou allemaal om begonnen? Tijdens de formatie tussen CDA, VVD en PPV in 2010, bacht het CDA de langstudeerboete als een alternatieve manier om geld vrij te maken voor hervormingen in het hoger onderwijs. De langstudeerboete was dus een alternatief voor een sociaal leenstelsel. Dit is goed om te realiseren, omdat de aankomende regering van VVD en PvdA geen blijk geeft proportioneel meer te gaan investeren in onderwijs, en omdat beide partijen hebben aangegeven dat zij voor een sociaal leenstelsel zijn. We kunnen er dus behoorlijk zeker van zijn dat voor de langstudeerboete een sociaal leenstelsel in de plaats gaat komen. De vraag is dus: welke van deze twee maatregelen is de beste? Het verschil tussen beide maatregelen ligt in wanneer en onder welke voorwaarden studenten moeten betalen voor hun studie. Bij de langstudeerboete zijn studenten die hun studie in normale tijd, of met één jaar vertraging afronden minder geld kwijt aan hun studie. Maar zij betalen wel meer dan het dubbele als zij langer dan een jaar vertraging oplopen. Bij een sociaal leenstelsel moet iedere student meer lenen, omdat hij of zij dan geen stufi meer krijgt. Wel is het zo dat bij een sociaal leenstelsel de lening niet hoeft te worden terugbetaald als de student in zijn latere loopbaan niet genoeg verdient om de lening te kunnen aflossen.
Bij een langstudeerboete gaat de student die langer studeert een heel stuk meer betalen, waardoor dit, met het huidige leenstelsel, alleen voor de rijkere studenten mogelijk is. Bij een sociaal leenstelsel daarentegen, weten studenten van tevoren ongeveer wat ze gaan betalen voor hun studie, en hebben ze ook de zekerheid dat als ze na hun studie niet genoeg verdienen dat zij dan hun lening niet terug hoeven te betalen. Daarom is het nog steeds voor iedereen mogelijk om langer te doen over zijn of haar studie. Omdat de langstudeerboete langstuderen alleen mogelijk maakt voor rijkere studenten, en het alternatief hier op de mogelijkheid hier op voor alle studenten gelijk laat, ben ik tegen de stelling.”
Eens, student uit Oxford
“De meesten zullen het er mee eens zijn dat de langstudeerboete, op de manier waarop hij was ingevoerd, een slechte zaak was. Waar de overheid de oudere generaties ruim de tijd wil geven om zich voor te bereiden op minder pensioen ten koste van de jeugd, is zij wel gewillig om de jongere generaties onverwachts 3000 euro per jaar te laten betalen. Ik ben het er dan ook stellig mee oneens dat de langstudeerboete per direct inging en vind het een goede zaak dat hij is afgeschaft. Echter, het idee van de langstudeerboete was wel goed, hoe slecht ook de uitvoering. Dat de Nederlandse student lang doet over studeren is duidelijk en de voordelen van dit lange studeren zijn onduidelijk. Vaak wordt in Nederland gezegd dat lang studeren, een bestuursjaar doen of er tussen uitgaan om te reizen, helpt voor de ontwikkeling van een persoon. Hoewel in zekere mate verschillende sociale ervaringen een ‘well-rounded person’ teweeg brengen, is het niet gezegd dat dit niet ook naast een serieuze studie kan gebeuren. Als ik een van mijn Nederlandse vriendinnen hoor zeggen dat volgend jaar wel heel intens gaat worden omdat zij nu door de langstudeerboete volgend jaar zowel colleges als werkgroepen moet gaan volgen, iets wat zij daarvoor nog nooit heeft gedaan, denk ik bij mijzelf dat deze langstudeerboete wel eens goed zal werken om mensen weer gemotiveerd te krijgen om te gaan studeren. Laten we eerlijk zijn, een studie in zes jaar afmaken is voor de meesten ook best te doen. De langstudeerboete was mede ingevoerd om het begrotingsgat te dichten. Ik zou willen voorstellen om de langstudeerdboete weer in te voeren en de studenten dit keer de tijd te geven om zich voor te bereiden met als doel de welvaart van de mensen en de economie.”
Eens, student uit Londen
“Een studie in het buitenland verbreedt je horizon. Niet alleen op academisch gebied, maar het geeft je ook een ander perspectief op dingen die wij in Nederland heel normaal vinden. Toen ik mijn medestudenten uit de Verenigde Staten of het Verenigd Koninkrijk uitlegde dat onze overheid het overgrote gedeelte van het collegegeld betaalt en daarnaast tegemoetkomt in de leefkosten middels een maandelijkse vergoeding, viel menige mond open van verbazing. Het stond in schril contrast tot de vele tienduizenden euro’s die mijn vrienden al geleend hadden om hun studie te betalen, vaak tegen rentes en voorwaarden lang niet zo gunstig als die van de DUO. Dit deed mij beseffen hoe bijzonder ons onderwijssysteem is. Hoe bijzonder toegankelijk, maar ook hoe bijzonder duur. Het is die toegankelijkheid waar ik als Nederland zo trots op ben, en ik vind het heel belangrijk om dat te behouden. Maar dat er ergens een grens getrokken wordt en dat aan mensen gevraagd wordt zelf bij te dragen aan opgelopen studievertraging, vind ik geen vreemde gedachte. 3000 euro lijkt een groot bedrag, maar weinig mensen beseffen dat het nog steeds maar een gedeelte is van de werkelijke kosten vaneen studiejaar. Om die reden zou ik dus allereerst willen voorstellen dat we nooit meer het woord ‘boete’ gebruiken, maar spreken over een verlaagde subsidie. Daarnaast denk ik dat het goed is de maatregel in perspectief te zien. Trek de vergelijk met het Verenigd Koninkrijk, waar vorig jaar alle tuition fees, dus ook voor studenten zonder studievertraging, plotseling omhoog schoten naar bijna 10.000 euro per jaar.”