Staatssecretaris van Onderwijs, Halbe Zijlstra, nam op 20 december 2011 het onderzoeksrapport “De uitdagingen van uitgaande mobiliteit: Voorbereiding, bekostiging en terugkeer van een studie in het buitenland” in ontvangst.
Uit het rapport blijkt dat een volledige studie aan een buitenlandse (top)instelling zonder financiële steun van de overheid voor veel studenten onbetaalbaar zou zijn. Door bezuinigingen (zoals die op de Huygens Scholarship Programme) worden de mogelijkheden om in het buitenland te studeren sterk beperkt en blijft dit voorbehouden aan de rijkste laag van de bevolking. Wel geeft de staatssecretaris aan dat uitgaande studenten op zijn netvlies staan en dat er bij de herstructurering van studiefinanciering rekening gehouden zal worden met Nederlandse studenten met internationale ambities.
Bovendien blijkt dat de informatieverstrekking over een studie in het buitenland vaak tekort schiet, mede omdat de regering de verantwoordelijkheid hiervoor bij de Nederlandse instellingen neerlegt. Er bestaat echter geen motivatie voor deze instellingen om internationale mobiliteit onder Nederlandse studenten te bevorderen. Het behouden van de studenten voor de eigen instelling levert immers inkomsten op, evenals het aantrekken van buitenlandse studenten. Een betere landelijke coördinatie zou dan ook wenselijk zijn.
De staatssecretaris geeft aan in de toekomst bij Nederlandse hoger onderwijsinstellingen te benadrukken dat internationale mobiliteit twee kanten heeft. Zijlstra: “Uitgaande mobiliteit is even belangrijk als inkomende mobiliteit. Het zou goed zijn als studenten, als het even kan, aan het buitenland ruiken. Dit zal worden meegenomen bij de accreditatie van onderwijsinstellingen.”
Jan Anthonie Bruijn, kersverse voorzitter van de Adviesraad Wetenschaps- en Technologiebeleid en lid van het Comité van Aanbeveling van Stichting NEWS reageerde als volgt op het rapport: “Nederland moet deze studenten niet uit het oog verliezen. Ze zijn vaak ambitieus en doen veel kennis en ervaring op in het buitenland. Ik ben zeer verheugd om te lezen dat zij na afloop van hun studie willen terugkeren naar Nederland omdat onze kenniseconomie ze erg hard nodig heeft. Daarom doet de overheid er goed aan om uitgaande internationale mobiliteit mogelijk te maken en de banden met deze studenten warm te houden. Het onderzoeksrapport bevat hiervoor een groot aantal zeer bruikbare aanbevelingen.” In het verleden hebben NEWS-onderzoeken geleid tot verbetering van het beleid ten aanzien van Nederlandse studenten in het buitenland, zoals de te totstandkoming van de meeneembare studiefinanciering.
Het volledige onderzoeksrapport is hieronder te zien en hier te downloaden.